«دختران رودخانه هیرمند» به تهران رسیدند

«دختران رودخانه هیرمند» به تهران رسیدند

روابط عمومی خانه ادبیات افغانستان: در سی‌ و نهمین نشست نقد و بررسي ادبيات افغانستان، مجموعه شعر «دختران رودخانه هیرمند» اثر شاعر نام‌آشنای افغانستان، دکتر حفیظ‏الله شریعتی نقد و بررسي مي‌شود.

در این نشست ادبی، دکتر اسماعیل امینی، شاعر، مدرس دانشگاه و منتقد ایرانی و ضیا قاسمی، شاعر و منتقد افغانستانی، مجموعه شعر «دختران رودخانه هیرمند» را تحلیل و بررسی می‌کنند.

دکتر حفیظ‏الله شریعتی در سال 1357 در جاغوری ولایت غزنی چشم به جهان گشود. وی تحصیلات خود را تا دوره کارشناسی هنر در دانشگاه بلوچستان پاکستان ادامه داد و سپس به ایران مهاجرت کرد. وی در دانشگاه علامه طباطبایی تهران، در دوره کارشناسی ارشد، به فراگیری روزنامه‌نگاری پرداخت. آن‌گاه دانش‌نامه دکتری خود را در رشته زبان و ادبیات فارسی در سال 1390 از دانشگاه علامه طباطبایی دریافت کرد و به افغانستان برگشت. وی در حال حاضر در شهر کابل در دانشگاه‌های ابن سینا و کاتب تدریس می‌کند. حفیظ‌الله شریعتی عضو هیئت مدیره خانه ادبیات افغانستان و سومین دبیر سلسله‌ همایش‌های نقد ادبی «شب‌های کابل» است.

از این شاعر پرکار تا کنون هفت مجموعه شعر در کنار ترجمه مجموعه شعر شاعر بنگلادشی به نام ممتاز رینو، ترجمه از اردو به فارسی، پژوهش‌هایی درباره فرهنگ شفاهی ولایت غزنی، گردآوری شعر شاعران معاصر افغانستان با عنوان «افغانستان در غربت» منتشر شده است.

این برنامه، ساعت پنج عصر پنج‌شنبه 1 تیر (سرطان) 1391 در سالن اوستای حوزه هنری واقع در تقاطع خیابان حافظ و سمیه، روبه‌روی دانشگاه امیر کبیر برگزار می‌شود. حضور علاقه‌مندان ادب و فرهنگ پارسی در این نشست ادبی آزاد است.

فراخوان مسابقه داستان‌نویسی«اوسانه، سی سانه»

 فراخوان مسابقه داستان‌نویسی«اوسانه، سی سانه»

خانه داستان بلخ با حمایت نشریه زرنگار، پنجمین دور مسابقه داستان‌نویسی «اوسانه، سی سانه» را برگزار می‌کند.

داستان‌نویسان زیر سی سال افغانستانی ـ مقیم داخل و خارج کشور ـ می‌توانند در این مسابقه اشتراک نمایند به شرط اینکه:

1 ـ داستان به زبان دری و کوتاه باشد. (حد اکثر 5000 کلمه)

2 ــ داستان‌ قبلا در مسابقه دیگر اشتراک داده نشده باشد.

3 ـ داستان کمپیوتر شده باشد و به صورت سافت ارائه گردد.

یادآوری

• هر شرکت کننده می‌تواند فقط یک اثر برای اشتراک در مسابقه بفرستد.
• آخرین مهلت ارسال آثار، آخر ماه اسد می‌باشد.
• برای نفرات برگزیده علاوه بر ستایش‌نامه، جوایز نقدی در نظر گرفته شده است؛ به این ترتیب که برای نفر اول، بیست هزار افغانی؛ برای نفر دوم، دوازده هزار افغانی و برای نفر سوم، هشت هزار افغانی.
• نویسنده همراه داستان، نشانی، شماره تماس و آدرس ایمیل ـ در صورت امکان ـ خود را ضمیمه کند.
• داوران، نویسندگان ذیل خواهند بود؛ مریم محبوب، شفیق نامدار، سید اسحاق شجاعی، علی موسوی و تقی واحدی.
• نتایج مسابقه در پاییز سال (1391) اعلام خواهد شد.

لطفا داستان‌های‌تان را برای شرکت در این مسابقه به نشانی‌های زیر بفرستید:

• [e-mail]
• [e-mail]
• [e-mail]

با به این نشانی‌‌ تسلیم کنید: مزار شریف ـ شرق روضه مبارک ـ گذر محمد بیگ سرهنگ ـ کتاب‌خانه کمیسیون حقوق بشر افغانستان (تقی واحدی).

در صورت نیاز به راهنمایی یا هر گونه پرسش به این شماره‌ها تماس بگیرید:

0798247957                          0799494882              0700539366 

برگزاری نشست تماشای پنجم با نقد آثار جعفر واعظی در خانه ادبیات افغانستان

برگزاری نشست تماشای پنجم با نقد آثار جعفر واعظی در خانه ادبیات افغانستان

روابط عمومی خانه ادبیات افغانستان: نشست هفتگی خانه ادبیات افغانستان با پی‌گیری هشتمین کارگاه انیمیشین، چهارمین کارگاه داستان‌خوانی و پنجمین نشست نقد مکتوب، روز پنج‌شنبه 25 جوزا (خرداد) 1391 در تالار اوستای حوزه هنری تهران برگزار شد.

در این هفته، کارگاه انیمیشین مانند همیشه در ساعت چهار عصر آغاز شد و کارگاه داستان‌خوانی با خوانش داستان‌های حاضران و نقد آن‌ها ادامه یافت. بخش شعر نیز با گردانندگی معصومه حسینی، عضو فعال خانه ادبیات پی‌ گرفته شد که بر اساس سنت همیشگی، حاضران در نشست، خبرهای فرهنگی، هنری و ادبی مربوط به افغانستان را بیان کردند. محمدسرور رجایی، مدیر خانه ادبیات در نخستین خبر از ترجمه فرانسوی کتاب «انجیرهای سرخ مزار» اثر محمدحسین محمدی، داستان‌نویس پرآوازه میهن آگاهی داد و این کام‌یابی ادبی را به ایشان، خانه ادبیات و همه اهل ادب افغانستان تبریک گفت. خبر دوم به برپایی جشن مبعث مربوط می‌شد که انجمن فرهنگیان و فرهیختگان افغانستان با حضور اسدالله امیری، رایزن فرهنگی سفارت افغانستان در تهران و با هدف قدردانی از شرکت‌کنندگان در مسابقه مقاله‌نویسی برگزار می‌کرد.

نشست تماشای پنجم به نقد آثار جعفر واعظی اختصاص داشت که پس از بازخوانی شعر واعظی، محسن طاهری به عنوان اولین منتقد در جایگاه قرار گرفت و چنین گفت: «به دلیل طولانی بودن شعرهای دوم و سوم ایشان، این اثرها شکل داستانک به خود گرفته‌اند. نداشتن نام برای شعرها هم باعث می‌شود خواننده اثر ادبی را به درستی نشناسند. نبود انسجام و معنای خاص مشکل دیگر کار ایشان است.» وی در پایان سخنانش از تصاویر خوب کار واعظی با عنوان‌های «هنوز جای کینه پسر همسایه روی گونه‌اش، لبخندی سوزناک می‌زد ...» یاد کرد.

حکیم ابراهیمی، دومین منتقد نشست تماشای پنجم هم اظهار داشت که در بیشتر شعرهای واعظی، عبارات عامیانه و کلیشه‌ای زیاد به کار رفته است که این امر از ارزش ادبی کار می‌کاهد. ایشان هم از تصاویری سخن گفت که در کار واعظی خودنمایی می‌کند، مثل «دیوار تکیه داده بود به پشتش.» ابراهیمی درباره پایان‌بندی شعر دوم واعظی با این مضمون که «ای کاش، خدا چشمانش بادامی بود» چنین بیان کرد: «تا به حال، کسی چشمان خدا را ندیده که با قاطعیت گفته شود ای کاش خدا هم چشمانش بادامی بود. در این امر اغراق زیادی به کار رفته که به دور از ذهن مخاطب اتفاق خواهد افتاد».

منتقد بعدی، محمود تاجیک بود که از برخی تصویرها و ترکیب‌های دور از معنا در شعر واعظی انتقاد کرد و گفت که گاهی ضمیرها به درستی در جایگاه خود قرار نگرفته‌اند. در ادامه نقدها، دکتر محمدامین زواری سخن گفت. ایشان با رد سخنان منتقدان قبلی در نادرست خواندن تصویرآفرینی‌های واعظی مانند تکیه دادن دیوار به پشتش گفت که صنعت تشخیص یا انسان‌انگاری، صنعت دیرپایی در ادبیات است و زیبایی خاصی دارد. شخصیت‌بخشی واعظی به مرگ نیز در همین راستا می‌گنجد. ایشان پس از توضیح‌دهی درباره این صنعت، از فن شطح یاد کرد که مضمون «ای کاش، خدا چشمانش بادامی بود» به آن پهلو می‌زند.

صادق دهقان به عنوان آخرین منتقد این نشست، مشکلات کار واعظی را چنین برشمرد: «مشکل سطر‌بندی؛ نثرگونگی و کم بودن عنصر شعریت؛ تلاش فراوان برای پیام‌دهی مستقیم در پایان هر شعر به جای انتخاب پایان باز؛ کاربرد نادرست ضمایر متصل.» دهقان ویژگی‌های مثبت آثار واعظی را نیز این‌گونه شماره کرد: «سادگی و صمیمت در کارها؛ پر رنگ بودن نقش پدر در همه آثار؛ جاری بودن مرگ هم‌زمان با مرگ‌اندیشی شاعر و وجود پیام‌ها و عبارت‌های شاعرانه در برخی شعرها».

پس از تماشای پنجم، شماری از شاعران حاضر در جلسه شعر خواندند. در پایان جلسه نیز علی‌مدد رضوانی، مدیر دفتر خانه ادبیات در تهران از نقد کتاب دکتر حفیظ‌الله شریعتی به نام «دختران رودخانه هیرمند» در نشست هفته بعد خانه ادبیات با حضور ضیا قاسمی و دکتر اسماعیل امینی خبر داد.

گزارش نشست نهم خانه ادبیات افغانستان

آغاز کارگاه فن بیان و گویندگی در خانه ادبیات افغانستان

روابط عمومی خانه ادبیات افغانستان: نشست هفتگی خانه ادبیات افغانستان با پی‌گیری هفتمین کارگاه انیمیشین،  سومین کارگاه داستان‌خوانی، نخستین کارگاه فن بیان و گویندگی و چهارمین نشست نقد مکتوب، روز پنج‌شنبه 18 جوزا (خرداد) 1391 در تالار اوستای حوزه هنری تهران برگزار شد.

در این هفته، کارگاه انیمیشین با تدریس عبدالله اصغرنژاد در ساعت چهار عصر آغاز شد و کارگاه داستان‌خوانی با مدیریت تینا محمدحسینی و خوانش داستان‌های حاضران و نقد آن‌ها ادامه یافت. در ادامه نشست‌ها، نخستین کارگاه فن بیان و گویندگی با تدریس اکبر احمدی و حضور علاقه‌مندان به این کارگاه آغاز به کار کرد.

در ادامه نشست هفتگی خانه، بخش شعر با گردانندگی جعفر واعظی، عضو فعال خانه ادبیات پی‌ گرفته شد که بر اساس سنت همیشگی، حاضران در نشست، خبرهای فرهنگی، هنری و ادبی مربوط به افغانستان را بیان کردند. نخستین خبر به برپایی نمایشگاه صنایع دستی در محل دایمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران از سوی مؤسسه فرهنگی اکو و شرکت غرفه افغانستان در این نمایشگاه مربوط می‌شد. خبر بعدی، افتخارآفرینی مجتبی نیک‌زاد، از دانشجویان فعال افغانستانی در به دست آوردن رتبه اول در کنکور دوره کارشناسی در رشته اقتصاد کشاورزی بود. خبر سوم نیز به انتقال پیکر استاد خلیل‌الله خلیلی، شاعر پرآوازه کشورمان از پاکستان به دانشگاه کابل و تدفین دوباره آن در جوار آرام‌گاه سید جمال‌الدین افغان در دهه نخست ماه جوزا مربوط می‌شد.

نشست تماشای چهارم به نقد آثار شاعران سنتی‌سرای خانه مانند مهدی ابوالقاسمی و راضیه حسینی اختصاص داشت که پس از بازخوانی شعر ابوالقاسمی، عارف حسینی به عنوان اولین منتقد در جایگاه قرار گرفت و چنین گفت: «خوانش ابوالقاسمی بسیار عالی و بی‌نقص و شعرش سرشار از احساس و تصویر است. وجود وزن و قافیه‌های موزون در شعر ابوالقاسمی، مخاطب را شیفته خود می‌کند. اشعار ایشان بیشتر در قالب عاشقانه است که در این مورد باید از صورت ظاهر گذشت و به آن تز جهان‌بینی هم داد.» در ادامه نقد، علی‌مدد رضوانی با احساس خرسندی از وجود ابوالقاسمی در جمع اعضای خانه ادبیات افغانستان اظهار داشت: «من هم لذت می‌برم از اشعار ایشان که باز به خوانش ایشان برمی‌گردد. او برخلاف بعضی از افراد که به گونه‌ای شعر را شهید می‌کنند، به خوبی غزل زمانه را می‌شناسد. با وجود این، وی در بعضی ابیات نتوانسته است از پس بعضی ردیف‌ها برآید، مثل بیت: «چشم‌هایش محشر است...»، در صورتی که اشهد اوج آگاهی است و ردیف ناخودآگاه به آن نمی‌آید. رسالت شاعر در این بخش به خوبی اتفاق نیفتاده است. باید انرژی بیشتری داشته باشد تا بتواند مخاطب را درگیر کند».

منتقد بعدی، صادق دهقان بود که گفت: «ابوالقاسمی از شاعران تازه کشف شده خانه است که وزن را به خوبی می‌شناسد و به خاطر ارتباطش با دیگر حلقه‌های شعری مجازی و نیز کارگاه‌های ادبی، توان‌مند نشان می‌‌دهد. با این حال، در بخشی‌ از کارهایش، ضعف کلیشه بودن احساس می‌شود که شعر را بی‌روح می‌کند و از نظر محتوایی نیز لذت مورد نظر را به مخاطب نمی‌دهد.» علی یعقوبی، منتقد بعدی بود که با اشاره به تصاویر موجود در شعر ابوالقاسمی گفت: «تصاویر حاکی از آن است که شاعر با شعرش درست دست و پنجه نرم نکرده و آن هم به دلیل مدیریت نکردن مناسب فضای شعرش است و به نظر من، قوت زبانش فعلا کم‌رنگ است.» ضیا قاسمی هم در پایان تماشای چهارم گفت: «زبان شاعر، محکم‌تر از این شعرها باید باشد و در شکل انسجام دادن به غزل و رعایت محور عمودی باید موفق‌تر از این‌ها ظاهر شود. مشکل غزل اول این است که با موسیقی دست و پنجه نرم می‌کند، در حالی که می‌توانست آن را صرف تصویرسازی مناسب و وزن راحت‌تر کند».

در پایان این نشست هفتگی، سید علی هاشمی، حلیمه کابلی، محمد حبیبی، طاهره حسینی، عارف حسینی، مریم احمدی، حکیم ابراهیمی، معصومه حسینی، ضیا قاسمی، محمد جعفری، مهشید حسینی، علی یعقوبی، سارا محمدی، علی قاسمی، منیژه تمنا، علی‌مدد رضوانی و محبوبه ابراهیمی شعر خواندند.

صادق دهقان با یادآوری زمان‌بندی کارگاه‌های آموزشی خانه در روزهای پنج‌شنبه، از داستان‌نویسان خواست در صورت تمایل، آثار خود را برای گنجاندن در نشست‌های نقد مکتوب (تماشا) به دکتر زواری تحویل دهند. هم‌چنین به گفته دهقان، مدیریت آموزش و پژوهش در نظر دارد نشستی برای نمایش‌نامه‌خوانی در آینده اختصاص دهد و برای نقد حضوری شاعران تازه‌کار و آموزش‌های اولیه به آنان نیز برنامه‌ریزی کند.

گزار‌ش‌گر: معصومه حسینی 

گزارش نشست هشتم خانه ادبیات افغانستان

آغاز کارگاه عروض و قافیه در خانه ادبیات افغانستان

روابط عمومی خانه ادبیات افغانستان: نشست هفتگی خانه ادبیات افغانستان با پی‌گیری ششمین کارگاه انیمیشین، دومین کارگاه داستان‌خوانی، نخستین کارگاه عروض و قافیه و سومین نشست نقد مکتوب، روز پنج‌شنبه 11 جوزا (خرداد) 1391 در تالار اوستای حوزه هنری تهران برگزار شد.

در این هفته، کارگاه انیمیشین با تدریس عبدالله اصغرنژاد در ساعت چهار عصر آغاز شد و تا 4:45 ادامه یافت. سپس کارگاه داستان‌خوانی با مدیریت تینا محمدحسینی و شرکت داستان‌نویسان خانه ادبیات برگزار شد. آن‌گاه نخستین کارگاه عروض و قافیه با حضور دکتر محمدامین زواری، مدیر آموزش و پژوهش آغاز به کار کرد. در ادامه نشست هفتگی خانه، بخش شعر با گردانندگی علی‌مدد رضوانی، مدیر دفتر خانه ادبیات در تهران آغاز شد.

تماشای سوم (نقد مکتوب) به نقد آثار زهرا بوستانی اختصاص داشت که محمود تاجیک، اولین منتقد آثار بوستانی چنین گفت: «اولین چیزی که به ذهن مخاطب می‌رسد، این است که عنوان شعرها نسبت به درون‌مایه شعر کاملا متفاوت خلق شده است. زبان شعر بسامددار شده و در قسمت‌هایی هم فعل‌ها و ضمیرها با یکدیگر هم‌خوانی زیادی ندارند.» سپس رضا اسدی درباره کار بوستانی بیان داشت که آثار شاعر چهار ایراد اساسی دارد که اگر وی به آن‌ها توجه کند، آثار زیبایی خواهد آفرید: «اول این‌که ضعف در محور عمودی شعر به چشم می‌‌خورد به گونه‌ای که بعضی از سطرها هیچ ارتباطی به کلیت شعر ندارند؛ دوم این‌که ایراد نحوی در جمله‌بندی شعرها مشهود است. افزون بر آن، بی‌دقتی در جمع یا مفرد بودن فعل‌ها وجود دارد و در نهایت این‌که ضعف تألیف در شعرهای چهارم و هفتم دیده می‌شود.» اسدی ادامه داد: «بوستانی بهتر است ابتدا دانش خود را از نظر فرم و سطربندی تقویت کند و توصیه می‌شود حتی الامکان ایجاز را رعایت کند و از واژه‌هایی همانند مرخصی دادن، هذیان گفتن، بو گرفتن، آن قدر، چه قدر، ورق زدن و ... استفاده نکند».

علی یعقوبی، منتقد بعدی بود که با بیان تصاویر زیبای شعر بوستانی، نمونه‌هایی از تک سطرهای جالب توجه در اشعار این شاعر  بیان کرد و آن را به تک‌بیت‌های شعرهای غزل‌سرایان سبک خراسانی و هندی تشبیه کرد. یعقوبی در این زمینه چنین گفت: «برخی غزل‌ها مانند غزل‌های سعدی یا حافظ به گونه‌ای است که گاهی نمی‌توان بیت اول را با بیت‌های دیگر جابه‌جا کرد، ولی برخی غزل‌ها مانند سبک هندی به گونه‌ای است که هر بیت برای خودش ساختار مجزایی دارد و تک‌بیت آن بیشتر در ذهن می‌ماند تا تمام غزل. کارهای بوستانی نیز چنین شده است که تک سطرهایی از آن در ذهن می‌ماند نه کل اثر».

صادق دهقان به عنوان آخرین منتقد بیان کرد: «بوستانی باید نواقص سطربندی را در آثارش برطرف کند و به جمله‌بندی‌هایش هم بیش‌تر توجه کند؛ چون دچار مشکلاتی است، مانند این‌که بدون گنجاندن قرینه لفظی یا معنوی حذف شده‌اند. شاعر به دستور زبان در جمله‌ها و نشانه‌گذاری نیز دقت ندارد، مثل نشانه‌های پرسشی یا تخاطب. تغزل نیز در شعر کم‌رنگ است. در این میان، از حسن کار ایشان می‌توان به توجه به رویدادهای بزرگ اجتماعی، جنگ، انتحار، مهاجرت و ترکیب موارد خیال‌انگیز اشاره کرد».

در بخش پایانی این نشست، مهشید حسینی، مهدی ابوالقاسمی، معصومه حسینی، جعفر واعظی، مهدیه محمدی، محمود تاجیک، عارف حسینی، رضا اسدی، محمد حبیبی، حسن نوری، یاسین محمدی، صادق دهقان، علی یعقوبی و علی‌مدد رضوانی شعر خواندند.

گزار‌ش‌گر: معصومه حسینی

انتشار ترجمه «انجیرهای سرخ مزار» به زبان فرانسوی

مجموعه داستان کوتاه «انجیرهای سرخ مزار» نوشته محمدحسین محمدی، داستان‌نویس نام‌آور کشورمان به زبان فرانسه، ترجمه و در پاریس منتشر شد. این کتاب، دومین مجموعه داستان کوتاه محمدی است که نشر چشمه آن را در سال 1383 در ایران منتشر کرد. این مجموعه  دربردارنده ۱۴ داستان کوتاه است که بر محور جنگ‌های داخلی افغانستان می‌چرخد. داستان مردگان (مرده‌هایی که شاهد کشف جنازه خودشان هستند)، برنده جایزه اول چهارمین کنگره شعر و قصه جوان ایران و برنده جایزه اول و تندیس نخستین جایزه ادبی اصفهان و جایزه سوم ادبی بهرام صادقی شد. عبدل بیتل آمده بود این‌جا بمیرد، برنده جایزه اول پنجمین جشنواره سراسری دانشجویان ایران شد. این کتاب در افغانستان نیز موفق به دریافت جایزه صلح شده است.
از دیگر آثار داستانی محمدحسین عزیز می‌توان از «پروانه‌‌ها و چادرهای سفید»، «تو هیچ گپ نزن»، «از یاد رفتن» و «ناشاد» یاد کرد. این کام‌یابی شیرین را به محمدحسین محمدی، معاون خانه ادبیات افغانستان و مدیر انتشارات تاک شادباش می‌گوییم.

اعلام زمان برگزاری تماشای پنجم (نقد مکتوب)

شعرهای جعفر واعظی و محسن طاهری در تماشای پنجم نقد می‌شود

روابط عمومی خانه ادبیات افغانستان: بر اساس اعلام مدیریت آموزش و پژوهش، نشست هفتگی نقد ادبی با عنوان «تماشای پنجم سال 1391» در تاریخ 25/3/1391 با بررسی و نقد اشعار جعفر واعظی و محسن طاهری برگزار می‌شود.

شعرهای جعفر واعظی

1

بي خودي

دلخوشم نكنيد

اين زندگي

به اندازه ي

يك تف سر بالا

نمي ارزد

 

2

نگاهي انداخت به پدرش

كه شبيه صخره اي

از دست طبيعت وحشي

صدها يادگار

به چهره داشت

ديوار تكيه داده بود

به پشت اش

به چشمهاي پدرش

خيره شد

نگاهي انداخت به مادرش

كه نشسته بود

ميان دشتي

از گلهاي ريز و ساده ي

چادر نمازش

و با هر مشت

پسته اي

كه خندان مي كرد

يكي از بغض هايش را

قورت مي داد

به چشمهاي مادرش

خيره شد

نگاهي انداخت به خواهرش

كه داشت

براي عروسك

گرسنه و گريانش

لالايي مي خواند

 به چشمهاي خواهرش

خيره شد

پسرك ايستاد

رو به روي آيينه

هنوز جاي كينه ي

 پسر همسايه اش

روي گونه اش

لبخندي سوزناك مي زد

به چشمهاي خودش

خيره شد

نگاهش را چرخاند

به چشمهاي

خيس و كبود اتاق

خيره شد

با خودش گفت :

اي كاش خدا

چشمهايش

بادامي بود

 

3

تو

در نوع خود

نادر ترين بودي

 همراه با گلوله اي

از اسلحه ي يك تك تيرانداز

در جنگ جهاني اول

دوم

سوم

شليك شدي

همراه با بمبي

در آغوش يك انتحاري

در افغانستان

عراق

پاكستان

منفجر شدي

همراه با داغ ترين خبرها

در سر تا سر جهان

پخش شدي

در شبي

سرد و مهتابي

آرام نشستي

روي سينه ي پدرم

كنار تپشهايي يكنواخت

جا خوش كردي

و دستور ايست را

براي قلبي مهربان

صادر كردي

فرداي آن روز

از طريق خاك

و حالا

از طريق اين شعر

قصد تكثير شدن داري

تو

در نوع خود

نادرترين هستي

ای مرگ!

4

خواب دیده بود دخترک

که نان

آجر شد

در دستهای پدر اش

به شب نرسیده

تعبیر شد خواب

بازداشت کرده بودند

پدر اش را

به جرم نشستن در میدان شهر

با لباس کار

و نداشتن هویتی

که نشان بدهد

خون یک گندمزار

در دستهایش جاریست

5

چقدر

بوی عطر مردانه اش را

دوست دارم

هر وقت

به خانه بر می گردد

 

توی باران

بوی خاک نم زده می دهد 

تمام اندام پدرم

 

شعرهای محسن طاهری

(قطعه اول)

 "چرا؟"

 شیرمَدگوَه بیکش...

بَه روی دیسترخان نداشته یتیمان وطن!

تا بُنوشند از فقر،

تا که سِراب شوند از بخشش نداشته

قابلی خوران...!!

 

 

(قطعه دوم)

 "سرزمین فریاد"

 بُردَه بُردَه خوردَه شدی!ذرَه ذرهِ ت کدَن!

ایتو پایشانه سر گلونت ماندن

که ماندی از پش رفتن...

مانده نشو!پشرفت کو!

ایتو پشرفت کو دانه دانه خانِمانه ترک بُگوین؛

ایتو پشرفت کو که نامِته که مِشنون

ازجایشان بخیزن!!

ازجای بخیزن از خاطر سرزمین من،سرزمین فریاد،

فریاد نسل نادیدَه های ستیز؛

که باورشان افق سربلندی وطن را تسخیر مکند.

 

(قطعه سوم)

 و اینک عشق..."

گذران باد،وزش تندی بر من،

دیده گانم در می یابند

 همچو روزنه ای، باد را؛

و زین مهربان نسیم

چنان شادمان منزلم

کز سکنای غم در جریانم نیم مشوش.

اعلام زمان برگزاری تماشای چهارم (نقد مکتوب)

شعرهای مهدی ابوالقاسمی و راضیه حسینی در تماشای چهارم نقد می‌شود

روابط عمومی خانه ادبیات افغانستان: بر اساس اعلام مدیریت آموزش و پژوهش، نشست هفتگی نقد ادبی با عنوان «تماشای چهارم سال 1391» در تاریخ 18/3/1391 با بررسی و نقد اشعار مهدی ابوالقاسمی و راضیه حسینی برگزار می‌شود.

 

چهار شعر از مهدی ابوالقاسمی

1

خنده هایت را که میبینم همیشه خنده می گیرد مرا هم نا خودآگاه

اشک شوق یاسمن بر برگهایش می نشیند مثل شبنم ناخودآگاه

آسمان آیینه ات مهتاب هم یک انعکاس از صورت نورانی توست

شکل می گیرد درونم تا که میبینم تورا یک حس مبهم ناخودآگاه

چشم هایت محشرست و شاهکار بی نظیری از خدا الله اکبر

کافری بودم که با اشهد به چشمانت مسلمان تو گشتم ناخودآگاه

برق می گیرد مرا از فاز چشمت خشک می مانم برای باقی عمر

تا که با یک \"بشکن ات\" من بشکنم مانند برگی خشک یک دم ناخودآگاه

باز امشب دیدمت تا صبح فردا لحظه ها را عاشقانه می شمارم

می شمارم می شمارم می شمارم ماه و حتی سال را هم ناخودآگاه

2

در خش خش و سرمای یک پاییز طولانی

در تک تک ابیات شعرم سبز می مانی

من قدر با من بودنت را خوب می دانم

آیا تو قدر بودنم را خوب می دانی؟

درباره ات هر روز دارم شعر می گویم

حتی هجایی را هم از شعرم نمی خوانی

بارانی ات را تن کن و پیشم بیا گاهی

آخَر قرار اینست تا من را بگریانی

من با نسیمی نقش خاکت می شوم راحت

دیگر نیازی نیست تا بر من بتوفانی

3

مرا لو میدهد شعر دهن لق

صدای کفشت از گوشم معلق

صدای کفش تو وزن دو بیتی ست

تَ تق تق تق تَ تق تق تق تَ تق تق

4

ای گاو میان من و تو فرقی نیست

هی من بدو و هی تو بدو فرقی نیست

تن کن کت و شلوار مرا از فردا

آری سر کار من برو فرقی نیست

 

یک شعر از راضیه سادات حسینی

سهم تو از این خانه‌ ما پرواز غمگین شد

امشب لباس آسمان اندوه سنگین شد

آتش گرفتند از غمت بی‌آشیان گل‌ها

از خون رنگینت شقایق سرخ و رنگین شد

پر نور اما لکه‌ی غم در دلت پنهان

امشب ستاره با دلی از عشق گلچین شد

رفتی ولی با دره‌هایی خسته از لبخند

لیلای زیبایت دلش پر آه و خونین شد. 

گزارش نشست هفتم خانه ادبیات افغانستان

پی گیری کارگاه انیمیشین و آغاز کارگاه داستان‌خوانی

روابط عمومی خانه ادبیات افغانستان: نشست هفتگی خانه ادبیات افغانستان با پی‌گیری پنجمین کارگاه انیمیشین،  آغاز کارگاه داستان‌خوانی و دومین نشست نقد مکتوب، روز پنج‌شنبه 4 جوزا (خرداد) 1391 در تالار اوستای حوزه هنری تهران برگزار شد.

در این هفته، پنجمین کارگاه انیمیشین با تدریس عبدالله اصغرنژاد در ساعت چهار عصر آغاز شد و تا 4:45 ادامه یافت. سپس نخستین کارگاه داستان‌خوانی با مدیریت تینا محمدحسینی آغاز به کار کرد. در این کارگاه، داستان‌نویسان شرکت‌کننده درباره برخی تکنیک‌های داستان‌نویسی سخن گفتند و داستان خواندند. این کارگاه تا 5:30 برقرار بود.

در ادامه نشست هفتگی خانه، بخش شعر با گردانندگی عارف جعفری، عضو هیئت مدیره خانه، شاعر و آهنگ‌ساز آغاز شد که در ابتدای این نشست، رضا اسدی، مسئول تماشا (نقد مکتوب) از چاپ کتاب سید مهدی موسوی با عنوان «مردی که نرفته است، به زودی برمی‌گردد» خبر داد. سپس محمدسرور رجایی، مدیر خانه اعلام کرد که شماری از دانشجویان افغانستانی در هفته گذشته، در مرکز فرهنگستان زبان و ادب فارسی با دکتر غلام‌علی حداد عادل، رییس فرهنگستان دیدار کردند. دیدار از کتاب‌خانه ملی ایران و عضویت افتخاری مهمانان شرکت‌کننده از دیگر بخش‌های این برنامه فرهنگی بود. مجمع فرهنگی دانشجویان افغانستان (فدا) نیز برنامه‌ای در دانشگاه تهران برگزار کرد که در آن، محمدحسین فیاض، عضو هیئت مدیره خانه ادبیات و شاعر پیش‌گام مهاجرت، در سخنانی به مناسبت بزرگداشت صفدر توکلی (معروف به آبه میرزا) به بررسی دوبیتی‌های هزارگی پرداخت. رجایی در ادامه سخنانش گفت که کارگاه عروض و قافیه از هفته بعد با تدریس دکتر محمدامین زواری و ضیا قاسمی از ساعت 5:30 تا 6 برگزار خواهد شد. به جز آن، کارگاه فن بیان و گویندگی نیز با تدریس عارف جعفری، اکبر احمدی و ارشاد احراری در همان ساعت، یک هفته در میان برگزار می‌شود. ایشان از داوطلبان کلاس‌های فیلم‌سازی نیز خواست برای شرکت در مصاحبه علمی که حوزه هنری برای پذیرش دانش‌جویان این دوره از فیلم‌سازی برگزار می‌کند، با حبیب محمدی، مسئول هنری خانه هماهنگی کنند.

با پایان سخنان مدیر خانه، بخش نقد مکتوب با عنوان «تماشای دوم» آغاز شد که به نقد و بررسی آثار شاعرانی هم‌چون سجاد اکبری، عارف حسینی، سارا محمدی، گل‌زاده عرفانی و طاهره حسینی می‌پرداخت. رضا اسدی به عنوان اولین منتقد بیان کرد: «با این‌که در شعر سجاد اکبری، کلمات به خوبی در کنار هم قرار گرفته‌اند و تصاویر زیادی هم آفریده‌اند، اغراق نیز دقیقا روی همین تصاویر پیاده شده است که به نوعی ضعف تلقی می‌شود و باعث شده است تصاویر موجود هم به خوبی به مفهوم شعرش نزدیک نشده باشد.» منتقد بعدی، دکتر زواری بود که اظهار داشت: «از جمله ویژگی‌های شعر اکبری، ایجاز آن است که این امر در زبان اوستایی، سرشناسه است. در شعر دوم نیز در عبارت «خودکاری شدم»، خلاقیتی به کار رفته است، مثل «بامی میان» در شعر نخست». ضیا قاسمی نیز درباره شعر سجاد اکبری چنین گفت: «اگر شاعر ایجاز را در کار خود نداشت، مسلما شعرش نتیجه‌ای نداشت.» ایشان شعر اول را نسبت به شعر دوم بهتر تلقی کرد و اظهار داشت: «اگر بامی میان به زبان نمی‌آمد، روی خواننده تأثیر بیشتری می‌گذاشت. خواننده، خود، باید معنای شعر را کشف می‌کرد؛ یعنی نباید افشا می‌شد. در شعر کوتاه اسم‌ها نسبت به شعر حساس هستند و در عین کوتاهی باید ضربه‌ای هم به مخاطب زده شود.» محمدصادق دهقان، منتقد بعدی بود که درباره اشعار اکبری گفت: «شعر اکبری، تعبیر خوبی از قدم نهادن به مراتب بالاتر را در بر دارد. مثلا از مرحله مدادی بودن به مرحله خودکاری شدن پیشرفت داشته است. همان طور که دانش‌آموزان از کلاس سوم ابتدایی به چهارم می‌روند، حس و شوق تثبیت را پیدا می‌کنند. در این شعر نیز عشق چنین حالتی دارد».

شاعر بعدی که شعرش نقد شد، عارف حسینی بود که دهقان در این باره گفت: «القای حس تنفر و مثبت در برابر مخاطب شعرش، حس پارادوکس را به خوبی منتقل می‌کند. در شعر بعدی او نیز عبارت «قید ضربان قلبم را می‌زنم» به خوبی جا افتاده است که فضای حاکم در شعر را در قالب صحبت‌های شاعر بیان می‌کند. در شعر چهارم نیز بحث عشق و فقر و فاصله طبقاتی را به گونه‌ای نمادین مطرح می‌کند.» محمدسرور رجایی هم درباره شعرهای حسینی اظهار داشت: «در این مدت با اشعار عارف به سختی ارتباط برقرار می‌کردم. به نظر من، حسینی به جهان پیرامون خود نگاه منفی دارد. در کارهایش، حس نیست و همیشه تکه‌ای نچسب دارد. خصوصا این‌که من بین این چهار شعر، هیچ کدام را نپسندیدم. او نگاه پیش پاافتاده‌ای دارد. به نظر من، شعر زمانی شعر می‌شود که زبان پخته داشته باشد و خواننده را تکان دهد و در ذهنش بماند، اما آثار وی نه تنها در ذهن خواننده نمی‌ماند، بلکه دوست ندارد آن‌ها را حفظ کند.» قاسمی نیز درباره اشعار حسینی گفت: «در شعر دوم، «در کنار تو باید بزنم...»، معنای جالبی ندارد، در صورتی که شاعر با پس و پیش کردن کلمات می‌تواند کارش را تقویت کند. به طور کلی، شعرها نباید نیاز به پاورقی داشته باشند (اشاره به کلمه سید). اگر همین شعر را یک انگلیسی بخواند، مسلما برایش مشکل‌ساز خواهد بود».

دهقان هم در مورد اشعار سارا محمدی و گل‌زاده عرفانی بیان کرد: «شعرهای ایشان و بیش‌تر شاعران کنونی که کارشان نقد می‌شود، از نظر فرم و محتوا مشکل دارد و این به دلیل کمبود مطالعه است. در این شعرها بی‌توجهی به دستور زبان به صورت فاحش دیده می‌شود. چینش سطرهای این شاعران نیز از هیچ قاعده درستی پیروی نمی‌کند.» وی از شاعران و نویسندگان خواست با افزایش مطالعه و دقت در فرم و محتوا به طور هم‌زمان، از خوانش داستان‌ و شعر و الگوهای مناسب شعری غافل نشوند.

در بخش پایانی این نشست، محمد کریمی، جعفر واعظی، معصومه حسینی، مهدی ابوالقاسمی، راضیه حسینی، رضا اسدی، مهشید حسینی، عبدالله اصغرنژاد، صادق دهقان، علی قاسمی، مریم احمدی، سمیه مرادی، محمد حبیبی، علی‌مدد رضوانی و ضیا قاسمی شعر خواندند. در پایان نیز حامد محقق، درباره ادبیات کودک سخن گفت و با توجه به کم‌رنگ بودن نقش این ژانر ادبی در افغانستان، از اهالی فرهنگ کشور خواست به این مقوله توجه ویژه‌ای کنند.

گزار‌ش‌گر: معصومه حسینی 

جدول زمانی برگزاری کارگاه‌‌های آموزشی خانه ادبیات افغانستان اعلام شد

مدیریت آموزش و پژوهش اعلام کرد:

زمان برگزاری کارگاه‌‌های آموزشی خانه ادبیات افغانستان

روابط عمومی خانه ادبیات افغانستان: مدیریت آموزش و پژوهش با اعلام زمان برگزاری کارگاه‌‌های آموزشی خانه درباره برخی هماهنگی‌های اجرایی در این زمینه افزوده است: «از اعضای محترمی که در کارگاه‌های انیمیشین و داستان نام‌نویسی نکرده‌اند، خواهشمند است در زمان برگزاری این کلاس‌ها در سالن حضور نداشته باشند و رأس ساعت مقرر 5:30 در تالار اوستا حاضر شوند تا نظم کارگاه‌های یادشده به هم نریزد».

بنا بر اعلام مدیریت آموزش و پژوهش، این مدیریت قصد دارد برای شاعران عزیز تازه‌آموز نیز برنامه‌های آموزشی خاصی در نظر بگیرد که به زودی به آگاهی آنان می‌رسد و اجرا خواهد شد.

مدیریت آموزش و پژوهش افزوده است: «داستان‌نویسان محترم می‌توانند با گردآوری آثار برگزیده خود، تقاضای نقد مکتوب داستان را به مسئول بخش داستان، بانو تینا محمدحسینی ارایه دهند تا جلسه نقد مکتوب داستان نیز برای آنان برگزار شود.» هم‌چنین بر اساس خبر این مدیریت، «فعالان نمایش‌نامه‌نویسی می‌توانند آثار خود را برای نمایش‌نامه‌خوانی در یکی از جلسه‌های هفتگی به مسئول بخش هنری، جناب آقای حبیب محمدی تحویل دهند تا پی‌گیری شود».

 

جدول زمانی برگزاری کارگاه‌‌های آموزشی خانه ادبیات افغانستان

نام کلاس	ساعت	روز	مدرّس
انیمیشین	4 تا 4:45	پنج‌شنبه هر هفته	عبدالله اصغرنژاد
داستان	4:45 تا 5:30	پنج‌شنبه هر هفته	تینا محمدحسینی
عروض و قافیه	5:30 تا 6	پنج‌شنبه یک هفته در میان	دکتر محمدامین زواری و ضیا قاسمی
فن بیان و گویندگی	5:30 تا 6	پنج‌شنبه یک هفته در میان	عارف جعفری، اکبر احمدی و ارشاد احراری
نقد مکتوب شعر (تماشا)	6 تا 6:30	پنج‌شنبه هر هفته	مسئول هماهنگی: رضا اسدی
شعرخوانی	6:30 تا 7:30	پنج‌شنبه هر هفته	اجرا: یکی از اعضای داوطلب

گزارش «مساحت نسیم»؛ نکوداشت ضیا قاسمی و محبوبه ابراهیمی

 گزارش «مساحت نسیم»؛ نکوداشت ضیا قاسمی و محبوبه ابراهیمی

 روابط عمومی خانه ادبیات افغانستان: نشست هفتگی خانه ادبیات افغانستان که به نکوداشت ضیا قاسمی و محبوبه ابراهیمی اختصاص داشت، ساعت پنج عصر روز پنج‌شنبه 28 ثور (اردی‌بهشت) 1391 در تالار اوستای حوزه هنری تهران برگزار شد. گردانندگی این برنامه بر عهده محمدصادق دهقان، عضو هیئت مدیره خانه بود.

دهقان در آغاز این نشست که نام «مساحت نسیم» را به خود گرفته بود، حضور دوباره ضیا قاسمی و محبوبه ابراهیمی را برای مدتی کوتاه در ایران، غنیمتی برای خانه ادبیات دانست و از تلاش‌های آغازین آنان برای بنیادگذاری خانه به نیکی یاد کرد. مجری این نشست، با برشمردن سیر تاریخی آغاز نشست‌های خوانش شعر و داستان در تهران که با حضور علی یعقوبی آغاز شده و با حضور ضیا قاسمی، محبوبه ابراهیمی، محمدحسین محمدی و محمدسرور رجایی ادامه یافته است، از مدیر خانه برای سخنرانی دعوت کرد.

محمدسرور رجایی با خیر مقدم گفتن به همه حاضران در نشست «مساحت نسیم»، از نبود محبوبه ابراهیمی به دلیل کسالت اظهار ناراحتی کرد، ولی با غنیمت شمردن حضور قاسمی در این برنامه و جمع دوستانش در خانه ادبیات گفت: «این دو زوج آن قدر شهرت و آوازه دارند که نیازی به معرفی ما نیست و آن قدر بین ادیبان، شاعران و نویسندگان ایرانی محبوبیت دارند که نیازی به توضیح ما نیست. هیچ گمان نمی‌رفت خانه ادبیات افغانستان در کمتر از ده سال چنان شهره و آوازه‌ای پیدا کند که در حال حاضر به عنوان یک نهاد پایدار و مستقل محسوب شود. این دستاورد نیز مدیون عزیزانی است که از آغاز تأسیس این نهاد تا کنون برای خانه ادبیات زحمات فراوانی کشیده‌اند.» رجایی در ادامه سخنانش چنین افزود: «در بین شاعران و نویسندگان همیشه دو حس شهرت و حس عشق وجود دارد که قاسمی و همسرش بدون شک از جنس دومند».

پس از پایان سخنان رجایی، مجری با گرامی‌داشت روز ادبی «خیام نیشابوری»، کسب مقام برتر را برای غرفه ناشران افغانستان در بیست و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در بین 77 ناشر بین‌المللی به بخش فرهنگی سفارت کبرای جمهوری اسلامی افغانستان، اعضای خانه ادبیات افغانستان و ناشران هم‌وطن شرکت‌کننده در این نمایشگاه تبریک گفت. وی از تلاش‌های راحله جعفری و عبدالله اصغرنژاد نیز در برپایی و پشتیبانی از غرفه انتشارات خانه ادبیات افغانستان در این نمایشگاه سپاس‌گزاری کرد.

دکتر محمدامین زواری، مدیر بخش آموزش و پژوهش خانه، دومین سخنران «مساحت نسیم» بود که در آغاز سخنانش چنین اظهار داشت: «از ما خواسته شده که سید ضیا را توصیف کنیم، اما با شناختی که من از ضیا دارم، این شخص نیاز به توصیف چندانی ندارد و در  بین همه جوامع ادبی شناخته شده است. همان طور که این برنامه، «مساحت نسیم» عنوان گرفته است، مساحت توصیفات خوب قاسمی نیز وسیع است.» وی در ادامه افزود: «در حال حاضر، تهران، پایتخت فرهنگی ماست و برای من و امثال من کاملا واضح است که بعد چشم‌گیر فعالیت‌های ضیا قاسمی، بعد آموزشی اوست. قاسمی، خوب آموزش دیده و تلاش کرده است دوستانی را در خانه تربیت کند که آن‌ها نیز از لحاظ آموزشی در خور توجه هستند. قاسمی در مدتی که در کابل بود، به شعر سپید روی آورد و به واسطه ایشان حتی جریان شعر سپید در شهر کابل تقویت شد. ایشان از نظر اجرایی هم سه دوره دبیر جشنواره قند پارسی بود. در تمام امور ادبی نیز سعی دارد مجری باشد، نه این‌که دیگران برایش بخوانند و او فقط نقد کند و این امر از خصلت‌های بارز سید ضیاست.» دکتر زواری درباره آثار ادبی قاسمی نیز چنین گفت: «ضیا، سوار بر اسب زبان است. جامعیت و تعادل محتوا در اشعار قاسمی کاملا مشهود است.» ایشان در پایان از همه فرهنگیان خواست فرهنگ را هم‌چون آسمانی وسیع بنگرند، حد و مرز برای آن قائل نشوند و خود را محدود نکنند.

پس از این سخنان، چند تن از شاعران حاضر در نشست نظیر از جمله حلیمه کابلی، معصومه حسینی و محمود تاجیک به شعرخوانی پرداختند. سپس قنبرعلی تابش، شاعر پیش‌کسوت افغانستانی با گرامی‌داشت حضور قاسمی، از غیبت محبوبه ابراهیمی احساس تأسف کرد. تابش با بررسی سیر کارنامه ادبی این زوج هنرمند و اشاره به ازدواج این دو شاعر با یکدیگر گفت: «جامعه ما حضور زن را در اجتماع و محافل محدود کرده و این امر مانع حضور چشم‌گیر بانوان در جامعه شده است. با این حال، این دو زوج ادیب با این‌که نقش‌هایشان گاهی جابه‌جا شده است، ولی در زندگی اجتماعی و ادبی خود موفق بوده‌اند.» تابش با برشمردن ویژگی‌های شعر زنان افغانستان افزود: «در شعر زنان افغانستان، اندیشه‌های اجتماعی تا اندازه‌ای سطحی است و از نظر قالب نیز سپیدسرایی در آن غالب است. البته موضوع نخست، ضعف این حوزه از شعر تلقی می‌شود. زنان شاعر باید خود را از این نظر تقویت کنند، چنان‌که افرادی مانند محبوبه ابراهیمی از این جنبه در بین بانوان اهل ادب ما شاعری متفاوت است».

پس از تابش، علی‌محمد مؤدب از شاعران ایرانی و عضو شورای نویسندگان فرخار با بیان خاطره‌هایی از ضیا قاسمی و محبوبه ابراهیمی بر تلاش دو طرفه اهالی فرهنگ و ادب افغانستان و ایران برای افزایش پیوندهای اجتماعی و فرهنگی دو ملت و قشر فرهنگی تأکید ورزید و از طراحی ایده‌ای خبر داد که راهکار مناسبی برای ایجاد زمینه تبادل آسان فرهنگی میان فرهنگیان دو کشور باشد.

در ادامه این نشست، شاعر نوجوان افغان، سمیه مرادی که از ماه‌دشت کرج در برنامه حاضر شده بود، شعر سپیدش را خواند که با استقبال حاضران روبه‌رو شد. پس از وی، شوکت‌علی محمدی، رضا اسدی، زهرا زاهدی، محمد جعفری، کبرا حسینی، تکتم حسینی، مهدی ابوالقاسمی، محمدحسین نعمتی، سلمان‌علی زکی، محمدحسین فیاض، علی‌مدد رضوانی، حامد محقق، علی قاسمی و عارف جعفری شعر خواندند.

در پایان برنامه نیز ضیا قاسمی با سپاس‌گزاری از همه حاضران در نشست «مساحت نسیم» و بیان کسالت محبوبه ابراهیمی در سخنان کوتاهی، غربت را درون‌مایه اصلی شعرها و اندیشه‌هایش خواند و با خوانش چند شعر به سخنانش پایان داد.

گزارشگر: معصومه حسینی